10. yılımıza giriyoruz.
“Ağırlıkla YES OTO olarak faaliyetlerimizden bahis edeceğim, bir güncelleme vereceğim sizlere. Enterprise globalde neler oluyor, sektörde nasıl değişimler var. YES OTO sizlerin de bildiği gibi Enterprise global markasının Türkiye, Türki Cumhuriyetler ve Irak’taki ana bayisi master franchise’ıdır. Enterprise Rent a Car, National ve Alamo markaları bizim şemsiyemiz altında. Biz Enterprise markasını Türkiye’ye 2014 yılının temmuz ayında getirmiştik. YES OTO 1990’dan bu yana var olan bir şirket aslında. National ve Alamo markalarının temsilini daha önce almıştı ve daha sonra biz 2014 yılında Enterprise’ı da getirdik. Seneye Enterprise markası olarak ülkemizde 10’uncu yılımıza gireceğiz. Şu anda 34 ilde 88 adet ofisimiz var. Bunların 65 adedi kurumsal ofis, 23 adedi bayi ofisidir. 3’üncü çeyrek sonu itibarıyla da yaklaşık 9.863 adet aracımız var. Bunlar baktığınız zaman güzel bir büyümeye işaret ediyor. Yıl sonuna göre yaklaşık yüzde 20 bir büyüme anlamına gelecek. Maksimum araç sayısına bakarsanız yani yaz sezonunda zirve oluyor ya bizim için o önemli çünkü turizm sezonu bizim için kritik, maksimum araç sayısına göre de filomuzda yaklaşık yüzde 25’lik bir artış var. Ofis sayısında da bir önceki seneye göre yaklaşık yüzde 18’lik bir büyüme var.
2024 hedefleri 100 milyon turist, 100 milyar dolar ciro
Ben burada özellikle turizme dikkat çekmek istiyorum. Ülkemizde gerçekten turizm çok önemli ve bizim kısa dönem kiralama sektörü tabii mobilite çözümleri şirketi olarak konumlanıyoruz artık, turizmdeki gelişmelerden çok etkileniyor ve turizmi destekliyor. Sizlerin de bildiğiniz gibi turizmde Türkiye dünyada ilk 5’te. Bu konuda Enterprise global de Türkiye’ye önemli destekler veriyor. Geçtiğimiz dönem birçok ülkede Enterprise “Destination Turkey” yani “Rota Türkiye” gibi adlandırabileceğimiz Türkiye’ye gelen müşteri sayısını artırmak için Türkiye’ye odaklı reklamlar yaptı. Bizim bir önceki seneye göre yabancı müşteri sayımız yüzde 30 civarında artmış görünüyor. Bu önemli tabii Türkiye’de biliyorsunuz bu sene yaklaşık 60 milyon turist, 56 milyar dolar gelir hedefi var. İnşallah bu hedefleri yakalayacağız. Ama daha da önemlisi 2030 hedefleri 100 milyon turist, 100 milyar dolar ciro, bunlar çok önemli. Burada bizlere de çok büyük iş düşüyor ve bizim sektörün büyümesinde de iç turizm dış turizm çok önemli.
Dünya’da birinci şirket olduk
Enterprise sisteminde operasyonel mükemmeliyet, müşteri memnuniyeti çok önemsenen konular. Bu anlamda Globalde de önemli başarılara imza atabildik; Enterprise sisteminde Türkiye olarak müşteri memnuniyetinde dünya 1’incisi olduk. Biz ilk başladığımızda skorlarımız 60 küsurlardaydı, bizim arkadaşlar dediler ki bu sistem Amerika’da çalışır, Avrupa’da çalışır ama Türkiye’de çalışmaz çünkü müşterinin tamamen memnun olması gerekiyor. İki tane soru soruluyor 5’li skala üzerinden 5 almanız gerekiyor, onu alamadığınızda da 0 puan alıyorsunuz. Şu anda 90’larda skorumuz. Enterprise’ın bir mali yılı temmuzdan temmuza gidiyor. 2023’te dünya 1.’incisi olduk, 2024’te de dünya lideri skorlarımız devam ediyor Avrupa’daki bazı ülkelerin skorları düşük diye bizim onlara destek olmamızı buradaki operasyonu anlatmamızı istediler ve bunların hepsi bizim için çok gurur verici. Önümüzdeki dönemde de biz bunları devam ettirmek istiyoruz.
Dünyada yaklaşık 1.3 milyar adet araç var.
Bunların çoğu özel araçlar. Dünyada yapılan tüm seyahatlerin yüzde 45’i özel araç ile yapılıyor ve bu sürdürülebilir bir şey değil. Kaynak kısıtları var, trafik sıkışıklığı, bir sürü şehir farklı uygulamalar yapıyor şu anda çünkü yolların kapasitesi belli. Hava kirliliği, iklim değişikliği, karbon salınımı bütün bunlara baktığınızda burada mobilite çözümleri gerekiyor. Özel araç kullanımının azaltılması gerekiyor. Siz de kendi dünyanızda düşünün bir aracı ne kadar kullanıyorsunuz, ortalama günde, ayda kullanabileceğiniz zamanın ne kadarını kullanıyorsunuz; yüzde 10-15’i geçmiyor aslında. Güzel haber şu, McKinsey’in böyle bir araştırması var; kullanıcılara sorulduğunda yüzde 46’sı eğer bana doğru bir çözüm verirseniz ben özel araç kullanmayı bırakırım diyor. Çoğu ulaşım alışkanlıklarını değiştirmeye hazır. Biz de burada önemli bir görevi ifa ediyoruz. Özellikle, biz bunu geçmişte de yaptık hibrit aracın ilk Türkiye’de etkin kullanımında buradaki en büyük platformlardan biriydik. Müşterilerimize bu araçları deneterek bilgilendirme yapıyoruz, eğitimler veriyoruz. Araçların test edilmesi 30-40 dakika test ile bu araçların yapısı, kullanımıyla bilgi edinmek zor oluyor. Bizden kiraladıkları zaman 3-4 gün kiraladıklarında daha iyi anlıyorlar. Biz hem markalarla iş birliği yapıyoruz kendi çalışanlarımızı eğitiyoruz. Böylece müşterilere de bu anlamda ciddi bilgi verme imkânımız oluyor. Bütün bunları yaptığımızda da aslında bu kullanımları teşvik etmeye önemli destek oluyoruz. Şirket olarak bize genel olarak kiralama sektörüne çok önemli bir görev düşüyor, Togg’un da devreye girmesi, diğer markaların gelmesiyle çok ciddi bir değişim var. En son kasım ayında 10 bin 591 elektrikli araç satışı olmuş. Toplam satışların 11.6’sı, bunlar önemli kırılımlar. Tabii bir alışma dönemi de olacak ama orada da bize önemli bir görev düşüyor. Dünyada da elektrikli araç satışı ciddi bir şekilde artıyor ve bunun yönetilmesi de buna alışmak da biraz zaman gerektirecek. Şu anda bir trend var ve bu trend de devam ediyor ama bizim gibi şirketler bu konuda önemli bir göreve sahip.
Elektrikli araç kiralaması hakkında
Biz hibrit ve elektrikli araçlara beraber bakıyoruz. Bu alanda Türkiye’deki en büyük filolardan birine sahibiz. Elektrikli araç sayısı şu anda toplamın yüzde 5’inden daha az. Ama bir bölüm misafirlerimiz var konuya çok hâkim. Elektrikli aracın nasıl şarj edileceğini, kullanırken nelere dikkat edileceğini, uzun yolda şehir içinde neler olduğunu biliyor. Ama bu kesim ufak bir kesim şu anda. Önemli bir kesim ise belli bir bilgisi var, tabii takip de ediyor. Bilgisi var ama cesaret edemiyor, ne yapacağını bilemiyor. Orda bize çok görev düşüyor. Biz bu anlamda da markalarla ciddi iş birlikleri yapıyoruz. Bütün çalışanlarımıza özel eğitimler veriyoruz. Bu eğitimler sonucunda onlarda hem ürünlere hem bu tür bilgilere güçlü bir şekilde sahip oluyorlar. Bunu da misafirlere anlatıyoruz. Şöyle net cevap vereyim, elektrikli araç kiralamak için gelen müşteri çok az. Ama siz geliyorsunuz normal bir benzinli C-SUV kiralayacaksınız, biz bazen ücretsiz sınıf yükseltme yapıyoruz. Hiçbir bedel almadan üst bir sınıf elektrikli arabaya geçiriyoruz. Anlatıyoruz nasıl olacağını, ne olacağını detaylı bir şekilde bilgilendiriyoruz. Bu da bir güven oluşturuyor. Ama şunu da net görüyorum, elektrikli araç kullanan misafirlerimiz çok etkileniyorlar ve kullanmaya devam etmek istiyorlar. Bazıları geri dönüp nasıl satın alırız, nerden alırız gibi bize de dönüş yapıyorlar. Biz de sonraları anketler de yapıyoruz. Yani size kiralıyoruz sonra markalarla beraber yönetiyoruz. Hangi sorular gelir, ne olur gibi anketler yapıyoruz. Bunun çok etkisi olduğunu görüyoruz. Çok ciddi bir bilgilendirmeye ihtiyaç var. Ama satın almayla ilgili kafalarında çok sorular var.
Halka arz düşünüyor mu, planlıyor mu?
Tabii ki biz 2024 yılı içinde halka arz planlıyoruz. Onunla ilgili de başvurularımız var. Belli süreçlerin içine girdik. Zaten halka açık olarak da bazı dokümanlar yayınlandı. Şunu çok önemsiyoruz; yani sermaye piyasaları hakikaten Türkiye’nin ekonomisinin gelişmesi için çok önemli ve gerçek anlamda, uzun süreli, kalıcı bir sermaye alıyorsunuz. Bu anlamda gerçekten verimli bir şekilde kullanıp işine yatırım yapan, buna doğru getiri sağlayabilen firmaların hem kendileri faydalanıyor hem yatırımcılar faydalanıyor hem de ekonomi faydalanıyor bundan. O yüzden bunun önemli olduğunu düşünüyoruz. Yes Oto bizim şirketimiz. Yes Oto A.Ş. olarak başvurumuzu yaptık. Sürecin içindeyiz. Yani SPK’nın içinde bir başvurumuz var ve 2024 yılı içinde hazırlanıyoruz. Tabii o süreçlerin bize ne getirdiğine bağlı olarak durum ortaya çıkacak.
Biz geçen seneye benzer bir büyüme planlıyoruz.
Bu süreç bizim için önemli ve hassas olduğumuz bir süreç. Yani o süreçte bazı şeyleri paylaşırken de biraz dikkat etmemiz gerekiyor. Orada belli hassasiyetler var. O yüzden geçen seneye benzer bir büyüme planlıyoruz. Filo anlamında da ofis anlamında da. Öyle bir planımız var ama dediğim gibi halka arz önemli. Uzun vadeli büyümede sağlıklı ve önümüzdeki dönemle ilgili planlamalarda da inşallah başarılı güzel bir şekilde yapabilirsek 10’uncu senemizde ciddi bir şekilde artı olacak bir gelişme olacak.
Filo da trendler nasıl?
Mesela biz 2018’de ilk işte bu Toyota hibritleri ile başladık. Şu anda Hibrit oturdu ve Hibrit talebi var. Bu hem de şimdi biliyorsunuz 2026 yılında sınırda karbon uygulaması verecek. Bu çok ciddi bir konu aslında ve bence mesela 2024’te bu daha çok gündem olacak. Orada da biz kurumsal müşterilerimize belli çözümler öneriyor olacağız. Onun hazırlıklarını yaptık, bitirdik. Yakından lansmanını yapacağız. Bunlar çok önemli. O anlamda da yani Hibrit araç kullanmak bazı şirketlerin global vizyonunda var. Hibrit oturdu, elektrikli de var ama elektriklideki endişeler devam ediyor. Alt yapı endişeleri devam ediyor.
Son dönemde kısa dönemde benzin mi dizel mi daha hâkim?
Benzinli daha hâkim. Özellikle pandemiden sonra biraz da bulunurlukla da ilgili. Bir de belli markalar dizeli bıraktı. Sadece benzinli üretiyor. Birkaç markanın dışında da eğilimler daha çok o yönde yani bakıyorum bu sene ki alımlarımıza falan benzinli, hibrit ağırlıkta dizel de var tabi. Ama o böyle Avrupa’da şu anda gidiyor ve hızlandıracaklar da gidişini. Benzinli biraz daha kalacak gibi görünüyor. Ama bizde de Türkiye’de böyle ilginç bir dizel sevdası vardı. Yani düzeltmek hatırlayın arada böyle yüzde 10’luk fiyat farkı oluyordu. O tersine döndü. Ben şunu net görüyorum, bizim misafirlerin eğilimlerinden de hakikaten kolaylık istiyorlar. Kullanım rahatlığı istiyorlar. Yani biraz böyle keyifle sürmek istiyorlar.
